First Eleven News
ေအာက္တုိဘာ ၃၀ ရက္တြင္ စတင္က်င္းပေသာ လုိင္ဇာထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲ ပထမေန႔ ျမင္ကြင္း (ဓာတ္ပုံ - ေနထြန္းႏုိင္)
လိုင္ဇာထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲတို႔ အၿပီးတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္သည္ တိုးတက္မႈ ရွိလာေၾကာင္း သံုးသပ္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ စတင္ႏိုင္ေရး ကိစၥမွာ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္ကို မည္မွ်အထိ ညႇိႏိႈင္းမည္ ဆိုသည့္အေပၚ မူတည္ေနပါသည္။ လိုင္ဇာထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ား၏ ဘံုသေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။ ထို႔အတူ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းေရး အဖြဲ႕ကိုလည္း ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲတြင္မူ အစိုးရက ၎တို႔ေရးဆြဲထားေသာ အပစ္ရပ္ စာခ်ဳပ္မူၾကမ္း အသစ္တစ္ခုကို ထုတ္ျပခဲ့သည့္နည္းတူ သမၼတ၏ သေဘာထားႏွင့္ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္တို႔၏ သေဘာထားကိုလည္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့သည္။
ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲ၌ ေရရာေသာ အေျဖတစ္ခု မရရွိခဲ့ေသာ္လည္း ဒီဇင္ဘာလအတြင္း ကရင္ျပည္နယ္၊ ဘားအံၿမိဳ႕၌ ဆက္လက္ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးရန္ အခ်က္ကို သေဘာတူညီ ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အျပင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ မူေဘာင္ခ်မွတ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေရး အခ်က္သံုးခ်က္ကိုလည္း သေဘာတူခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
အပစ္ရပ္ေရးက ဦးစားေပးလား ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမႈက ဦးစားေပးလား
ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ၾကာ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ အေျဖမွာ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေရး ျဖစ္သည္ဟု ႏွစ္ဖက္စလံုးက ေျပာၾကားထားသည္။
သို႔ရာတြင္ ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲ အၿပီး၌လည္း ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ အာမခံခ်က္ရွိမွ အပစ္ရပ္လက္မွတ္ ထိုးမည္ဆိုေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သေဘာထားႏွင့္ အပစ္ရပ္ေရးကို ဦးစြာလုပ္ေဆာင္ၿပီးမွ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးရန္ဟူေသာ အစိုးရ၏ သေဘာထား အျမင္တို႔မွာ ကြဲလြဲသည့္ အေနအထားတြင္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။
"သူတုိ႔က်ေတာ့ တစ္ျပည္လံုး အပစ္ရပ္ၿပီးမွ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး မူေဘာင္ကို သြားေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး အာမခံခ်က္ရမွ အပစ္ရပ္ၿပီးေတာ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး သြားမယ္။ အဲဒီအျမင္ ႏွစ္ခုကေတာ့ ညႇိရမယ့္ သေဘာရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရး အာမခံခ်က္ရွိတဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သြားခ်င္တဲ့ အေပၚမွာ ဒါကိုတန္႔ေနတဲ့ သေဘာရွိတယ္" ဟု ကရင္အမ်ဳိးသား အစည္းအ႐ံုး (KNU)၏ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ဆိုသည္။
ကြဲလြဲမႈအခ်ဳိ႕ ရွိေနသည့္ မူၾကမ္းႏွစ္ရပ္
တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးရန္ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ဇူလိုင္လအတြင္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရန္ရွိသည္ဟု ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးေအာင္မင္းက ေမလအတြင္း ျပဳလုပ္ေသာ ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲ၌ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားသည္။ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အားလံုးကို တရား၀င္ ဖိတ္ေခၚျခင္း မရွိခဲ့ေသာ ထိုကမ္းလွမ္းခ်က္သည္ ဇူလိုင္လ၌ အေကာင္အထည္ ေပၚမလာဘဲ ေအာက္တိုဘာလသို႔ ေရႊ႕ဆိုင္းခဲ့သည္။ ေအာက္တိုဘာလတြင္လည္း ျဖစ္မလာေသးဘဲ ႏို၀င္ဘာလတြင္ ျပဳလုပ္ရန္ရွိသည္ဟု ေျပာင္းလဲခဲ့ျပန္သည္။ လက္ရွိအေနအထားအရ ႏို၀င္ဘာတြင္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ျဖစ္လာမည္ ဆိုသည္ကို မွန္းဆရ ခက္လာသည္။
ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ လိုင္ဇာဘံုသေဘာ တူညီခ်က္တြင္ ပါ၀င္ေသာ "ေတာ္လွန္ေရး" ဆိုသည့္ အသံုးအႏႈန္း၊ "ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္" ႏွင့္ "ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စည္းျခင္း" ကိစၥရပ္မ်ားအေပၚ အစိုးရဘက္က ေ၀ါဟာရပိုင္း ကြဲလြဲမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။
အစိုးရဘက္က ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲ ပထမေန႔ ညေနပိုင္းတြင္ တင္ျပလာေသာ
အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္မူၾကမ္းမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္
အဖြဲ႕မ်ားကို ေျခတစ္လွမ္း ေနာက္ဆုတ္သြားေစခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသား ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ (ကာ/လံု) က ေရး ဆြဲခဲ့သည္ဟု သတင္းထြက္ေပၚခဲ့ေသာ အစိုးရ၏ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ မူၾကမ္းတြင္ လက္ခံႏုိင္ဖြယ္ရွိေသာ အခ်က္မ်ားစြာ ပါ၀င္ေသာ္လည္း လိုင္ဇာထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ မတိုင္မီ အစိုးရဘက္က ေရးဆြဲၿပီး တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားထံ ေပးပို႔ခဲ့ေသာ မူၾကမ္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ကြာျခားခ်က္မ်ား ရွိေနေၾကာင္း သိရပါသည္။
အထူးသျဖင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ဖြဲ႕စည္းစဥ္က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ား လက္မခံခဲ့သည့္ အခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ျပန္လည္သံုးစြဲခဲ့ျခင္းႏွင့္ ဒို႔တာ၀န္ အေရးသံုးပါး၊ ဒီမိုကေရစီ က်င့္စဥ္ႏွင့္အတူ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒအတိုင္း လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ရန္ အခ်က္မ်ားက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ား၏ လိုလားခ်က္ႏွင့္ ကြဲလြဲေနေၾကာင္း သိရသည္။
အႏၲရာယ္ရွိေသာ ပြတ္တိုက္မႈမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္
အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားအၾကား ကြဲလြဲမႈမ်ား ရွိေနသည့္တိုင္ တိုးတက္မႈရွိေသာ ရလာဒ္တစ္ခုကို ပံုေဖာ္ႏိုင္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူမ်ားက ေျပာၾကားသည္။
သို႔ေသာ္ ညႇိႏိႈင္းမႈမ်ားကို အခ်ိန္ယူ လုပ္ေဆာင္ရန္ ရွိေနၿပီး အစိုးရဘက္ကလည္း ၎တို႔လိုလားေသာ အပစ္ရပ္ေရးကိုသာ ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ား ဘက္ကလည္း အေလ်ာ့ေပးျခင္း မရွိဘဲ လိုလားခ်က္မ်ားကိုသာ ဆက္လက္ေတာင္းဆို ေနပါက အႏၲရာယ္ရွိေသာ ပြတ္တိုက္မႈမ်ား ရွိလာႏိုင္သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။
"အရမ္းတြန္းလို႔လည္း မရပါဘူး။ အခ်ိန္ယူတာ ေကာင္းပါတယ္။ သိပ္တြန္းလုပ္လို႔ရွိရင္ ေခ်ာ္ထြက္သြားႏိုင္တယ္။ ပြတ္တိုက္မႈက မ်ားသြားႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္ယူသင့္ေသေလာက္ ယူၿပီးေတာ့မွ တစ္ဆင့္ခ်င္းသြားတာ ေကာင္းပါတယ္" ဟု ကခ်င္ျပည္နယ္ ဒီမိုကေရစီပါတီ ဥကၠ႒ ေဒါက္တာတူးဂ်ာက ေျပာပါသည္။
အစိုးရအဖြဲ႕ အေနျဖင့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒တာ၀န္ ယူထားမႈ၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၏ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈ၊ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳျပင္ဆင္မႈမ်ားက လာမည့္ႏွစ္ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ အပစ္ရပ္ သေဘာတူညီၿပီး ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား စတင္ႏိုင္မည္လားဟု ေမးခြန္းထုတ္မႈမ်ား ရွိသည္။
အျခားတစ္ဖက္တြင္လည္း ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲဆိုသည့္ ကိစၥရပ္မွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အက်ိဳးေဆာင္မ်ားအၾကား ေဆြးေႏြးၿပီး ၿပီးျပတ္သည့္အရာ မဟုတ္ဘဲ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ လူထုအေျချပဳ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျပည္သူလူထုမ်ား အားလံုးပါ၀င္သည့္ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းမႈျဖင့္သာ ပံုေဖာ္ရမည့္ အေျခအေန ျဖစ္သည္။
"ကြၽန္ေတာ္တို႔ အဲဒါကို စိုးရိမ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က
ညႇိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ အခုက ကြၽန္ေတာ္တို႔ တင္တာက
ျမင့္လို႔ရွိရင္လည္း ျမင့္မယ္။ သူ႔ဘက္တင္တာေရာ။ အဲတာကို ေလ်ာ့ခ်ၿပီးေတာ့
တစ္အခ်က္က ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒီကိစၥညႇိႏိႈင္းတဲ့ ေနရာမွာ အခ်ိန္ေတာ့ ယူရတယ္။
ဒုတိယ တစ္ခ်က္ကေတာ့ တကယ့္ညႇိႏိႈင္းခ်င္တဲ့စိတ္ဓာတ္ ရွိရဲ႕လား။
ညႇိႏိႈင္းခ်င္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ မရွိဘူး ဆိုရင္ေတာ့ အလုပ္လုပ္လို႔
မျဖစ္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡကို
ျပန္လွည့္မယ့္ အေနအထားေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မလိုလားဘူးေပါ့ေလ။ တိုင္းရင္းသား
ဘက္ကလဲ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈက အေကာင္းဆံုး
လုပ္ေဆာင္ခ်က္ပဲလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမင္တာကိုး။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုရွိတဲ့
အေပၚမွာေတာ့ တကယ့္ေပါ့ေလ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ညႇိႏိႈင္းခ်င္တဲ့ စိတ္ဓာတ္နဲ႔
သူမသာ၊ ကိုယ္မသာေပါ့ေလ။ သြားရင္ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းတယ္" ဟု
ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ေျပာၾကားသည္။
ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္အတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကိုသာ အာ႐ံုစိုက္သင့္
အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ား အေနျဖင့္ အပစ္ရပ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မည္သည့္ကိစၥကို ဦးစြာလုပ္ေဆာင္မည္ျခင္းကို အျငင္းပြားေနျခင္းထက္ ဆက္လက္ျပဳလုပ္မည့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ လိုအပ္ေသာ မူေဘာင္မ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ ေရးဆြဲမည္ ဆိုျခင္းကို အာ႐ံုစိုက္သင့္ေၾကာင္း ေျပာဆိုမႈမ်ား ရွိသည္။
"လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးမွာ တကယ့္အေျဖကို သြားမွာက ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲက ပဲသြားမွာေလ။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ဘယ္ဟာက အရင္လဲ ဆိုတာက အျငင္းပြားေနတာထက္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲကို ဘယ္လိုအရင္ သြားမလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစားတာက ပိုၿပီးလက္ေတြ႕ က်မယ္ထင္တယ္" ဟု ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားေနသူ ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက ေျပာၾကားသည္။
ထိုသို႔ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ားအတြက္ အႀကိဳေဆြးေႏြးျခင္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။
"ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကို တိုက္႐ိုက္သြားတာထက္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မတိုင္ခင္မွာ ဘယ္လိုမူေဘာင္ေတြ၊ အခု သူတို႔အၾကမ္းဖ်င္း ခ်ထားတဲ့ မူေဘာင္ေတြက အရမ္းကို ေယဘုယ် ဆန္လြန္းတယ္။ အဲဒီ ေယဘုယ်ဆန္တဲ့ ပံုစံေတြနဲ႔ သြားမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ အခ်ိန္မေရြး ရပ္သြားႏိုင္တယ္။ လမ္းေၾကာင္းေတြ ေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။ နားလည္မႈေတြ လြဲသြားႏိုင္တယ္။ လက္ရွိ ၂၀၁၄ နဲ႔ ၂၀၁၅ မွာ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ခုကို စနစ္တက် ဘယ္လိုပံုေဖာ္မလဲဆိုတဲ့ မူေဘာင္ေတြကို အားလံုးပါ၀င္ၿပီးေတာ့ စနစ္တက် ခ်မွတ္ေဆြးေႏြးဖို႔ လိုတယ္" ဟု ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက ေျပာၾကားသည္။
လိုင္ဇာတြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ လုံျခဳံေရးယူထားေသာ ေကအိုင္ေအမွ ရဲေဘာ္တစ္ဦး (ဓာတ္ပုံ-ေနထြန္းႏိုင္)
"အစိုးရရဲ႕ အခ်ိန္သတ္မွတ္ခ်က္ အေဟာင္းကေတာ့ ဘာလဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၄ ဧၿပီလကေနၿပီးေတာ့မွ ၂၀၁၅ မတ္လအထိလို႔ ေျပာတာကိုး။ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ လုပ္ဖို႔က။ အဲဒီေတာ့ အခုခ်ိန္မွာ ဒီဥစၥာက ေတာ္ေတာ္ၾကန္႔ၾကာ သြားႏိုင္သလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေပၚလာတာေပါ့" ဟု ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ (RCSS/SSA) ၏ အၾကံေပး ဦးခြန္ဆိုင္းက ေျပာပါသည္။
ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ားကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ေရးဆြဲၿပီး တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအရ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ တၿပိဳင္နက္တည္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ေရးမွာ အစိုးရ၏ သေဘာထားႏွင့္ ညႇိႏိႈင္းမႈမ်ား အေပၚတြင္ မူတည္ေၾကာင္း ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ဆိုပါသည္။
"ညႇိႏိႈင္းေပမဲ့လည္း တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္နဲ႔ ၿပီးခ်င္မွၿပီးမယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ေျပာခ်င္တာက ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္နယ္အဆင့္ကေနၿပီးေတာ့ ျဖစ္ခ်င္တာထက္ ျဖစ္ထိုက္တာထက္ ျဖစ္သင့္တာကို အရင္လုပ္ရမွာပဲ။ ျဖစ္ေစခ်င္တာကေတာ့ ရာႏႈန္းျပည့္ ေျပာင္းလဲေစခ်င္တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အကုန္လံုးက သက္ဆုိင္တာ အမ်ားႀကီး ဆိုင္တာကိုး။ အစိုးရလည္း ရွိတယ္။ လႊတ္ေတာ္လည္း ရွိတယ္။ တပ္မေတာ္လည္း ရွိတယ္။ ျပည္သူလူထုလည္း ရွိတယ္။ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းလည္း ရွိတယ္ဆိုေတာ့ အျမင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတဲ့အေပၚမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေရွ႕ဆက္ ဘယ္လိုသြားႏိုင္မလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစားရတာေပါ့" ဟု ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ေျပာၾကားသည္။
"၂၀၁၅ မတုိင္ခင္မွာေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ကုိ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက အဓိက လုိလားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအရ အေပးအယူလုပ္ဖုိ႔ ေဆြးေႏြးဖုိ႔က အဓိကပဲ" ဟု ရခိုင္ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ဦးေအးသာေအာင္က ေျပာၾကားပါသည္။
ရွိထားၿပီးျဖစ္ေသာ အပစ္ရပ္ စာခ်ဳပ္မ်ား ခိုင္မာေစေရး
အားလံုးပါ၀င္ေသာ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ မသြားမီ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ား ေဆြးေႏြးျခင္းက အခ်ိန္ယူရမည့္ ကိစၥျဖစ္ၿပီး ထိုကာလအတြင္း အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ကတိက၀တ္မ်ားမွာ တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းစီအလိုက္ ျပည္နယ္အဆင့္၊ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ စာခ်ဳပ္မ်ားေပၚတြင္ မူတည္ေၾကာင္း သိရသည္။
တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ၁၇ ဖြဲ႔ ရွိသည့္အနက္ ၁၄ ဖြဲ႕မွာ ျပည္နယ္အဆင့္၊ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ား လက္မွတ္ထိုးထားၿပီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုစာခ်ဳပ္မ်ားကို ခိုင္မာမႈ ရွိသည္ဆိုပါက တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္မေရးထိုး ႏိုင္ေသးသည့္တိုင္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ မူေဘာင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည့္ အေျခအေန ရွိေနပါသည္။
"အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရွိရင္လည္း အခုလက္ရွိ ျပည္နယ္အဆင့္ေတြ၊ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ေတြကို တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ လက္မွတ္ထိုးထားတယ္။ အဲဒီ ထိုးထားတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ဘယ္ေလာက္အထိ တိတိက်က် ပံုေဖာ္ႏိုင္သလဲဆိုတာ အေရးႀကီးတယ္" ဟု ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက ဆိုသည္။
"ကြၽန္ေတာ္အျမင္ကေတာ့ အခုလက္ရွိ ရထားတဲ့ အေျခအေနမွာ သူ႔ျပည္နယ္၊ သူ႔ျပည္နယ္ပိုၿပီးေတာ့ ခိုင္မာေအာင္ လုပ္လို႔ရွိရင္ေတာ့ ပိုၿပီးေလးနက္မႈ ရွိတယ္။ အခုဟာက ကြၽန္ေတာ္တို႔ KNU ဆို အပစ္အခတ္ရပ္တာ ႏွစ္ႏွစ္ေတာင္ ျပည့္ေတာ့မယ္။ ဘာမွ မယ္မယ္ရရ ျဖစ္လာတာ မရွိဘူး။ တပ္ေနရာ ခ်ထားမႈ မရွိတဲ့ အေပၚမွာ။ လုပ္ရင္းလုပ္ရင္းနဲ႔ ျပည္သူလူထုက အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းမွာေရာ သံသယစိတ္ေတြ၊ အယံုအၾကည္ေတြ နည္းလာတဲ့ သေဘာေတာ့ ရွိလာတာေပါ့။ တစ္ျပည္လံုး အတိုင္းအတာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးလုပ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ျပည္နယ္မွာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ သိပ္အေရးႀကီးတယ္" ဟု ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ဆိုသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္မေရးထိုးမီ အခ်ိန္တြင္ ျပည္နယ္အဆင့္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားအား စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္မ်ားအတိုင္း ေဖာ္ေဆာင္ေပးေရးႏွင့္ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေနရာခ်ထားမႈမ်ားက အေရးပါေၾကာင္း သိရသည္။
ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ မူေဘာင္မ်ား ေရးဆြဲေနခ်ိန္တြင္ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ တပ္အခ်င္းခ်င္း တိတိက်က် ညႇိႏိႈင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္းက အေျဖတစ္ခု ထြက္ေပၚေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ထို႔အျပင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအရ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲၿပီးမွ ျပဳလုပ္ရန္ အစိုးရဘက္က ရည္ရြယ္ထားေသာ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရးကို ကူညီျဖည့္ဆည္းေပးရန္ အခ်က္ကို ျပည္နယ္အဆင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ထိုး ထားခ်ိန္မွာပင္ လက္ေတြ႕က်က် ပံုေဖာ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမူေဘာင္ ေရးဆြဲျခင္းမ်ားအား အေထာက္အကူ ျဖစ္လာေစႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။
ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရး၊ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႔စည္းျခင္း
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္၊ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စည္းေရး ကိစၥမ်ားမွာ ခြဲျခား၍ မရေသာ အရာမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ႏိုင္ငံေရး ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားက ေျပာၾကားသည္။
သို႔ေသာ္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအား ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု စနစ္သို႔
ဦးတည္ေသာ ျပင္ဆင္ခ်က္မ်ားမွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတိုင္မီတြင္ ျဖစ္လာႏိုင္ေခ်
ရွိေသာ္လည္း ျပည္ေထာင္စုတပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စည္းေရး ကိစၥရပ္မွာ၂၀၁၅ ခုႏွစ္
ေနာက္ပိုင္းမွ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရွိသည္ဆိုေသာ ေျပာဆိုမႈမ်ား ရွိသည္။
"လက္ရွိတိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲက ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ကို ဆက္စပ္ေနတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒထဲမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြေျပာတဲ့ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုဆိုတဲ့ အပိုင္းေတြကို ျပင္ဆင္လာႏိုင္ေသာ္လည္းပဲ တစ္ဖက္က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ေျပာေနတဲ့ တပ္မေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အပိုင္းက်ေတာ့ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္မွာ ျပင္ဆင္ဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ေတာ္ေတာ္ကို နည္းေနတဲ့ အေနအထားမ်ိဳး ေတြ႕ရတယ္" ဟု ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက ေျပာၾကားသည္။
"ျပည္နယ္ေတြကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ေတြကို တိုးျမႇင့္ၿပီးေပးႏိုင္တဲ့ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ၊ ပုဒ္မေတြကို ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္မွာ ျပင္ဆင္လာႏိုင္ေပမယ့္ တကယ္တန္း ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္လို႔ ေျပာတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးကို ပံုေဖာ္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြပါတဲ့ ျပင္ဆင္မႈ အပိုင္းကိုေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမွာ ၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္းမွပဲ ျဖစ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္" ဟု ၎က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။
တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမူေဘာင္ ကိစၥရပ္မ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ ေဆြးေႏြးသေဘာတူညီခ်က္ ရရွိၿပီးေနာက္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ရမည့္ က႑မ်ား၌ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စည္းျခင္း ကိစၥရပ္လည္း ပါ၀င္လာႏိုင္ေၾကာင္း ဦးခြန္ဆိုင္းက ဆိုသည္။
"ဖက္ဒရယ္ တပ္မေတာ္က အစိုးရက ဘာမွသိပ္စိုးရိမ္စရာလည္း မလုိဘူး။ တကယ္လုိ႔ Political Dialouge ေရာက္လာၿပီ ဆုိရင္လည္း တုိ႔စားပြဲ၀ိုင္းမွာ ေဆြးေႏြးရတယ္ဆိုရင္ တပ္မေတာ္ အေနနဲ႔ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကစရာ မလိုဘူး" ဟု ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီဥကၠ႒ ဦးစိုင္းအိုက္ေပါင္းက ေျပာၾကားသည္။
ဖက္ဒရယ္ တပ္မေတာ္ကိစၥသို႔ မသြားမီ အခ်ိန္တြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အေနျဖင့္ အစိုးရ၏ အပစ္ရပ္ စာခ်ဳပ္မူၾကမ္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ တာ၀န္ပိုင္းကို ေဆြးေႏြးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ံုး(ၾကည္း)မွ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ျမင့္စိုးက ဧရာ၀တီ မဂၢဇင္း အင္တာဗ်ဴးတြင္ ေျပာၾကားထားပါသည္။
"သူတို႔ေတြ အေနနဲ႔ စၿပီး ဒီကေပးထားတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္မွာပါတဲ့ အပစ္ရပ္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ား၏ တာ၀န္မ်ား ဆိုတာကို သူတို႔အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးရမွာပါ။ တပ္ေနရာ ခ်တာေတြကို သတ္မွတ္ေပးမယ္။ သူတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ေပးထားတဲ့အတိုင္း လုပ္ခြင့္ေပးမွာပါ။ ကန္႔သတ္တာေတြ၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္တာေတြ မလုပ္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြ ေပးထားတယ္။ သူတို႔ ေဆြးေႏြးႏိုင္တယ္။ တပ္မေတာ္ထဲကို ဒီအတိုင္း ပါ၀င္ခ်င္လို႔ ပါ၀င္လို႔ မရႏိုင္ဘူး။ တပ္မေတာ္ အစိတ္အပိုင္း တခုလို ကခ်င္ကလည္း ကခ်င္တပ္၊ ကရင္ကလည္း ကရင္တပ္ ဆိုသလို ရွိေနလို႔ေတာ့ မရဘူး။ ကမၻာမွာလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီအတိုင္း ေတာင္းဆိုေနလို႔ကေတာ့ မရဘူး။ ဘယ္သူက သေဘာတူမလဲ။ ကမၻာမွာလည္း စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ရွိတာပဲေလ။ မျဖစ္ႏိုင္တာကို ေတာင္းဆိုေနရင္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက မျဖစ္ဖို႔ဘဲ ရွိတာေပါ့" ဟု ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ျမင့္စိုးက ဧရာ၀တီမဂၢဇင္းသို႔ ေျပာၾကားသည္။
"ဒါေပမယ့္ သေဘာတူညီခ်က္မွာ သတ္မွတ္ေနရာမွာ လက္နက္ကိုင္ခြင့္ ဆက္လက္ခြင့္ျပဳ ေပးထားတယ္။ ဆိုလိုတာက ေနာက္ပိုင္းဒီထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ေထာင္လာမယ္။ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့သေဘာ လုပ္ေဆာင္ေပးမွာပါ။ သူတို႔ေနရာေတြ ဥပမာ လိုင္ဇာေပါ့၊ KIO ကို ခင္ဗ်ားတို႔ လိုင္ဇာမွာ မေနနဲ႔၊ လက္နက္အပ္ပါ ဆိုတာမ်ိဳး လုပ္မသြားဘူး။ ရွိေနမွာဘဲ။ သူတို႔ဆီမွာ သူတို႔သတ္မွတ္တဲ့ လက္နက္ခဲယမ္းေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ စာရင္းနဲ႔ တင္ျပခိုင္းတာကလည္း သိမ္းဖို႔လည္း မဟုတ္ဘူး။ ျဖဳတ္လည္း မျဖဳတ္သိမ္းခိုင္းဘူး။ ေနာက္ သူတို႔အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ပိုင္းကအစ သူတို႔လိုအပ္တာကို လုပ္ေပးရမယ္။ ဒီလိုအခ်က္ေတြ ပါတယ္။ လုပ္ေပးမွာပဲ။ ဒါေတြက အလိုက္ေလ်ာႏိုင္ဆံုး လုပ္ေပးထားတာေတြပါ" ဟု ၎ကဆက္လက္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
လႊတ္ေတာ္၏ အာမခံခ်က္
ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိၿပီး က်န္ရွိသည္မ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ဆက္လက္ေဆြးေႏြးေရး ကိစၥရပ္တြင္ အသစ္တက္လာမည့္ အစိုးရ၏ သေဘာထားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္၏ အာမခံခ်က္အေပၚ မူတည္ေၾကာင္း သိရသည္။
"အခုက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ဆိုေတာ့ အဲဒီမွာ စမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ အစိုးရက ဘယ္အစိုးရ တက္မလဲ ဆိုတာေတာ့ ေျပာလို႔ မရဘူးေနာ္။ တက္လာတဲ့ အစိုးရက အခုအစိုးရလို ဆႏၵရွိ၊ မရွိ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ အဲလိုဆႏၵ မရွိရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးမႈ ဒီကိစၥက အမ်ားအျမင့္ ေမ့ေလ်ာ့သြားမယ့္ သေဘာရွိမလားလို႔ တစ္ဖက္ကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တြက္ၾကည့္တာေပါ့" ဟု ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ေျပာပါသည္။
"အစိုးရရဲ႕ သေဘာထား အေပၚမွာလည္း မူတည္မယ္ ထင္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ အေပၚမွာလည္း အမ်ားႀကီး မူတည္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဦးပိုင္းမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ တစ္ျပည္လံုး အတိုင္းအတာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လုပ္ႏိုင္မယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ အခုအစိုးရရဲ႕ တင္ျပေနတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္မွာပါတဲ့ ႏွစ္လအတြင္း ႏိုင္ငံေရး စတင္ေျပာဆိုႏိုင္မယ္ဆိုေတာ့ ဒါကိုလႊတ္ေတာ္မွာ ဆက္တင္ႏိုင္မယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ ဆက္လုပ္လို႔ ရတာေပါ့" ဟု ၎ကဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။
"၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္းမွာက အစိုးရအသစ္ ျဖစ္မွာကိုး။ ေနာက္လႊတ္ေတာ္ အသစ္ျဖစ္မွာကိုး။ အဲဒီေတာ့ အခုလႊတ္ေတာ္ အေဟာင္းကေန ၿပီးေတာ့မွ သူတို႔အတည္ျပဳတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ တစ္နည္းတစ္လမ္းအားျဖင့္ အတည္ျပဳႏိုင္တာ သံုးနည္းရွိတာကိုး။ တစ္နည္းကေတာ့ အခုတည္ဆဲျဖစ္ေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္က အခုသေဘာတူညီခ်က္ေတြကို အတည္ျပဳေပးတယ္ ဆိုရင္လည္း ၂၀၁၅ အတြက္ကို လိုက္ႏိုင္တယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း ၂၀၁၅ မတိုင္မီမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အတည္ျပဳခ်က္ ရယူႏိုင္တယ္။ ဥပေဒအျဖစ္ ရယူႏိုင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္းလည္း ဆက္သြားဖို႔က ေသခ်ာတာေပါ့ဗ်ာ" ဟု ဦးခြန္ဆိုင္းက ေျပာၾကားသည္။
ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕သို႔ ထြက္ခြာလာေသာ တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ႏႈတ္ဆက္ေနသည့္ လုိင္ဇာေဒသခံမ်ားကို ႏုိ၀င္ဘာ ၃ ရက္က ေတြ႔ရစဥ္ (ဓာတ္ပံု-ေနထြန္းႏုိင္)
တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအား အပစ္ရပ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မတိုင္မီ အၿပီးသတ္ လုပ္ေဆာင္ရန္ သပ္လ်ိဳ ေသြးခြဲမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း သိရွိရၿပီး ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ အတြင္းမွာပင္ ထိုကိစၥရပ္မ်ားကို ယခုအစိုးရ လက္ထက္မွာပင္ အျပတ္ျဖတ္ရန္ ဆႏၵရွိေနသူမ်ား ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။
ထို႔အျပင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အေနျဖင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို လက္ခံျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ထူေထာင္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ေရးမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် နည္းေၾကာင္း သိရသည္။
"အဲဒီအဆင့္အထိ အေနအထားေတာ့ မရွိဘူး။ တစ္ျခားပံုစံနဲ႔ ၀င္ရင္ေတာ့ ၀င္မွာေပါ့ေလ။ ေပါင္းျပီး၀င္တယ္ ဆိုတာကလည္း ကိုယ့္ရဲ႕ႏိုင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္က ရွိေသးတယ္။ လိုအပ္မႈ အရကလည္း ႏိုင္ငံေရးပါတီ တစ္ခုအေနနဲ႔က လက္နက္ကိုင္လို႔ေတာ့ ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ေပါင္းၿပီးလုပ္လို႔ရွိရင္လည္း တျခားနည္းလမ္းပဲ လုပ္ရင္လုပ္မယ္။ ေပၚေပၚတင္တင္လုပ္မယ့္ အေနအထားေတာ့ မရွိဘူးေပါ့" ဟု ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ေျပာၾကားသည္။
"အခုေလာေလာဆယ္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းေတြ အားလံုးမွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို လက္ခံတယ္လို႔ ေျပာတဲ့အဖြဲ႕ကို ကြၽန္ေတာ္မေတြ႕ေသးဘူး။ ျပင္တာေတြ အေကာင္အထည္ ေပၚသြားတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီဥစၥာက တစ္ခ်ိဳ႕အဖြဲ႕ေတြေတာ့ ျဖစ္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ဥပမာ ရွမ္းဆိုပါေတာ့။ ရွမ္းဆိုတာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ပါတီေထာင္ဖို႔ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္ မျမင္ဘူး။ သူတို႔က အခုေလာေလာဆယ္ ရွမ္းပါတီက ႏွစ္ပါတီေတာင္ ရွိၿပီးၿပီဆိုေတာ့ ပါတီကို သူတို႔ႀကိဳက္တဲ့ ေပၚလစီအတိုင္း စည္း႐ံုးဖို႔၊ မဲဆြယ္ဖို႔ သူတို႔ ဖိအားေပးႏိုင္တယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ဖို႔ဆိုတာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရြက္ဆစ္တို႔၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပန္ဖတို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး ထင္ပါတယ္" ဟု ဦးခြမ္ဆိုင္းက ေျပာၾကားသည္။
ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ အခ်ိန္လိုအပ္ခ်က္
အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ ကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈ တည္ေဆာက္ရန္ လိုအပ္ေနေၾကာင္း ေဒါက္တာတူးဂ်ာက ဆိုသည္။
"အရမ္းေလာလို႔ မရဘူး။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း အခ်ိန္ယူၿပီးေတာ့ လုပ္သြားလို႔ ရွိရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္ လုပ္ႏိုင္သေလာက္လုပ္။ ၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္းလုပ္။ အေျခခံဥပေဒလည္း တစ္ထိုင္တည္းနဲ႔ ျပင္လို႔မရပါဘူး။ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္ ျပင္ႏိုင္သေလာက္ျပင္။ ၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္း ျပင္ႏိုင္သေလာက္ျပင္။ ၂၀၂၀ ေနာက္ပိုင္း ျပင္ႏိုင္သေလာက္ျပင္။ အဲလို တစ္ဆင့္ခ်င္း လုပ္သြားရမွာ" ဟု ေဒါက္တာတူးဂ်ာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
"ႏွစ္ ၆၀ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔ ေဆြးေႏြးပြဲ မလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္ဖို႔ မူေဘာင္ေတြ ခ်မယ္ဆိုရင္ အစုိးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ေတြႀကီးပဲ ဆံုးျဖတ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕ဖို႔ဆိုတာက ပိုၿပီးေတာ့ လိုဦးမယ္။ အစိုးရစစ္တပ္က အၿမဲတမ္းစစ္တပ္ (Regular Army)၊ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ေတြက ဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ တပ္ေခၚထားေပမယ့္ ဒီ rank ေတြ တန္းညိႇဖို႔က မလြယ္ဘူး။ ဒါကလည္း ျပႆနာ ရွိတယ္။ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အၿမဲတမ္း တပ္မေတာ္ဖြဲ႕ဖို႔ ကႏၵီစာခ်ဳပ္မွာ ဒီသေဘာမ်ိဳးေတြ ပါခဲ့တယ္။ ႏုိင္ငံတကာ အျမင္ေကာင္း႐ံု သေဘာတူညီခ်က္မ်ိဳး ျမန္ျမန္မထုတ္ျပန္ သင့္ဘူး။ လူထုရဲ႕ ကိုယ္စားျပဳမႈကသာ သေဘာတူညီမႈေတြကို ခုိင္မာေစပါ လိမ့္မယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကသာ လူထုရဲ႕ ဆႏၵပံုရိပ္ကုိ ေဖာ္ညႊန္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး မူေဘာင္မွာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို အသန္႔ရွင္းဆံုး၊ အမွ်တဆံုးျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ မူေဘာင္တစ္ခု ပါသင့္တယ္" ဟု Eleven Media Group ၏ CEO ေဒါက္တာသန္းထြဋ္ေအာင္က ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။
ေအာက္တုိဘာ ၃၀ ရက္တြင္ စတင္က်င္းပေသာ လုိင္ဇာထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲ ပထမေန႔ ျမင္ကြင္း (ဓာတ္ပုံ - ေနထြန္းႏုိင္)
လိုင္ဇာထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲတို႔ အၿပီးတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္သည္ တိုးတက္မႈ ရွိလာေၾကာင္း သံုးသပ္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ စတင္ႏိုင္ေရး ကိစၥမွာ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္ကို မည္မွ်အထိ ညႇိႏိႈင္းမည္ ဆိုသည့္အေပၚ မူတည္ေနပါသည္။ လိုင္ဇာထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ား၏ ဘံုသေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။ ထို႔အတူ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းေရး အဖြဲ႕ကိုလည္း ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲတြင္မူ အစိုးရက ၎တို႔ေရးဆြဲထားေသာ အပစ္ရပ္ စာခ်ဳပ္မူၾကမ္း အသစ္တစ္ခုကို ထုတ္ျပခဲ့သည့္နည္းတူ သမၼတ၏ သေဘာထားႏွင့္ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္တို႔၏ သေဘာထားကိုလည္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့သည္။
ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲ၌ ေရရာေသာ အေျဖတစ္ခု မရရွိခဲ့ေသာ္လည္း ဒီဇင္ဘာလအတြင္း ကရင္ျပည္နယ္၊ ဘားအံၿမိဳ႕၌ ဆက္လက္ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးရန္ အခ်က္ကို သေဘာတူညီ ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အျပင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ မူေဘာင္ခ်မွတ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေရး အခ်က္သံုးခ်က္ကိုလည္း သေဘာတူခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
အပစ္ရပ္ေရးက ဦးစားေပးလား ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမႈက ဦးစားေပးလား
ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ၾကာ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ အေျဖမွာ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေရး ျဖစ္သည္ဟု ႏွစ္ဖက္စလံုးက ေျပာၾကားထားသည္။
သို႔ရာတြင္ ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲ အၿပီး၌လည္း ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ အာမခံခ်က္ရွိမွ အပစ္ရပ္လက္မွတ္ ထိုးမည္ဆိုေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သေဘာထားႏွင့္ အပစ္ရပ္ေရးကို ဦးစြာလုပ္ေဆာင္ၿပီးမွ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးရန္ဟူေသာ အစိုးရ၏ သေဘာထား အျမင္တို႔မွာ ကြဲလြဲသည့္ အေနအထားတြင္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။
"သူတုိ႔က်ေတာ့ တစ္ျပည္လံုး အပစ္ရပ္ၿပီးမွ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး မူေဘာင္ကို သြားေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး အာမခံခ်က္ရမွ အပစ္ရပ္ၿပီးေတာ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး သြားမယ္။ အဲဒီအျမင္ ႏွစ္ခုကေတာ့ ညႇိရမယ့္ သေဘာရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရး အာမခံခ်က္ရွိတဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သြားခ်င္တဲ့ အေပၚမွာ ဒါကိုတန္႔ေနတဲ့ သေဘာရွိတယ္" ဟု ကရင္အမ်ဳိးသား အစည္းအ႐ံုး (KNU)၏ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ဆိုသည္။
ကြဲလြဲမႈအခ်ဳိ႕ ရွိေနသည့္ မူၾကမ္းႏွစ္ရပ္
တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးရန္ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ဇူလိုင္လအတြင္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရန္ရွိသည္ဟု ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးေအာင္မင္းက ေမလအတြင္း ျပဳလုပ္ေသာ ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲ၌ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားသည္။ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အားလံုးကို တရား၀င္ ဖိတ္ေခၚျခင္း မရွိခဲ့ေသာ ထိုကမ္းလွမ္းခ်က္သည္ ဇူလိုင္လ၌ အေကာင္အထည္ ေပၚမလာဘဲ ေအာက္တိုဘာလသို႔ ေရႊ႕ဆိုင္းခဲ့သည္။ ေအာက္တိုဘာလတြင္လည္း ျဖစ္မလာေသးဘဲ ႏို၀င္ဘာလတြင္ ျပဳလုပ္ရန္ရွိသည္ဟု ေျပာင္းလဲခဲ့ျပန္သည္။ လက္ရွိအေနအထားအရ ႏို၀င္ဘာတြင္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ျဖစ္လာမည္ ဆိုသည္ကို မွန္းဆရ ခက္လာသည္။
ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ လိုင္ဇာဘံုသေဘာ တူညီခ်က္တြင္ ပါ၀င္ေသာ "ေတာ္လွန္ေရး" ဆိုသည့္ အသံုးအႏႈန္း၊ "ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္" ႏွင့္ "ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စည္းျခင္း" ကိစၥရပ္မ်ားအေပၚ အစိုးရဘက္က ေ၀ါဟာရပိုင္း ကြဲလြဲမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။
| ႏွစ္ ၆၀ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔ ေဆြးေႏြးပြဲ မလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္ဖို႔ မူေဘာင္ေတြ ခ်မယ္ဆိုရင္ အစုိးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ေတြႀကီးပဲ ဆံုးျဖတ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕ဖို႔ဆိုတာက ပိုၿပီးေတာ့ လိုဦးမယ္။ အစိုးရစစ္တပ္က အၿမဲတမ္းစစ္တပ္ (Regular Army)၊ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ေတြက ဒီလိုမဟုတ္ဘူး . . . . . |
အမ်ဳိးသား ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ (ကာ/လံု) က ေရး ဆြဲခဲ့သည္ဟု သတင္းထြက္ေပၚခဲ့ေသာ အစိုးရ၏ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ မူၾကမ္းတြင္ လက္ခံႏုိင္ဖြယ္ရွိေသာ အခ်က္မ်ားစြာ ပါ၀င္ေသာ္လည္း လိုင္ဇာထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ မတိုင္မီ အစိုးရဘက္က ေရးဆြဲၿပီး တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားထံ ေပးပို႔ခဲ့ေသာ မူၾကမ္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ကြာျခားခ်က္မ်ား ရွိေနေၾကာင္း သိရပါသည္။
အထူးသျဖင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ဖြဲ႕စည္းစဥ္က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ား လက္မခံခဲ့သည့္ အခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ျပန္လည္သံုးစြဲခဲ့ျခင္းႏွင့္ ဒို႔တာ၀န္ အေရးသံုးပါး၊ ဒီမိုကေရစီ က်င့္စဥ္ႏွင့္အတူ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒအတိုင္း လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ရန္ အခ်က္မ်ားက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ား၏ လိုလားခ်က္ႏွင့္ ကြဲလြဲေနေၾကာင္း သိရသည္။
အႏၲရာယ္ရွိေသာ ပြတ္တိုက္မႈမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္
အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားအၾကား ကြဲလြဲမႈမ်ား ရွိေနသည့္တိုင္ တိုးတက္မႈရွိေသာ ရလာဒ္တစ္ခုကို ပံုေဖာ္ႏိုင္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူမ်ားက ေျပာၾကားသည္။
သို႔ေသာ္ ညႇိႏိႈင္းမႈမ်ားကို အခ်ိန္ယူ လုပ္ေဆာင္ရန္ ရွိေနၿပီး အစိုးရဘက္ကလည္း ၎တို႔လိုလားေသာ အပစ္ရပ္ေရးကိုသာ ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ား ဘက္ကလည္း အေလ်ာ့ေပးျခင္း မရွိဘဲ လိုလားခ်က္မ်ားကိုသာ ဆက္လက္ေတာင္းဆို ေနပါက အႏၲရာယ္ရွိေသာ ပြတ္တိုက္မႈမ်ား ရွိလာႏိုင္သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။
"အရမ္းတြန္းလို႔လည္း မရပါဘူး။ အခ်ိန္ယူတာ ေကာင္းပါတယ္။ သိပ္တြန္းလုပ္လို႔ရွိရင္ ေခ်ာ္ထြက္သြားႏိုင္တယ္။ ပြတ္တိုက္မႈက မ်ားသြားႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္ယူသင့္ေသေလာက္ ယူၿပီးေတာ့မွ တစ္ဆင့္ခ်င္းသြားတာ ေကာင္းပါတယ္" ဟု ကခ်င္ျပည္နယ္ ဒီမိုကေရစီပါတီ ဥကၠ႒ ေဒါက္တာတူးဂ်ာက ေျပာပါသည္။
အစိုးရအဖြဲ႕ အေနျဖင့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒တာ၀န္ ယူထားမႈ၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၏ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈ၊ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳျပင္ဆင္မႈမ်ားက လာမည့္ႏွစ္ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ အပစ္ရပ္ သေဘာတူညီၿပီး ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား စတင္ႏိုင္မည္လားဟု ေမးခြန္းထုတ္မႈမ်ား ရွိသည္။
အျခားတစ္ဖက္တြင္လည္း ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲဆိုသည့္ ကိစၥရပ္မွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အက်ိဳးေဆာင္မ်ားအၾကား ေဆြးေႏြးၿပီး ၿပီးျပတ္သည့္အရာ မဟုတ္ဘဲ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ လူထုအေျချပဳ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျပည္သူလူထုမ်ား အားလံုးပါ၀င္သည့္ ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းမႈျဖင့္သာ ပံုေဖာ္ရမည့္ အေျခအေန ျဖစ္သည္။
| ေယဘုယ်ဆန္တဲ့ ပံုစံေတြနဲ႔ သြားမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ အခ်ိန္မေရြး ရပ္သြားႏိုင္တယ္။ လမ္းေၾကာင္းေတြ ေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။ နားလည္မႈေတြ လြဲသြားႏိုင္တယ္။ လက္ရွိ ၂၀၁၄ နဲ႔ ၂၀၁၅ မွာ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ခုကို စနစ္တက် ဘယ္လိုပံုေဖာ္မလဲဆိုတဲ့ မူေဘာင္ေတြကို အားလံုးပါ၀င္ၿပီးေတာ့ စနစ္တက် ခ်မွတ္ေဆြးေႏြးဖို႔ . . . . . |
ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္အတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကိုသာ အာ႐ံုစိုက္သင့္
အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ား အေနျဖင့္ အပစ္ရပ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မည္သည့္ကိစၥကို ဦးစြာလုပ္ေဆာင္မည္ျခင္းကို အျငင္းပြားေနျခင္းထက္ ဆက္လက္ျပဳလုပ္မည့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ လိုအပ္ေသာ မူေဘာင္မ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ ေရးဆြဲမည္ ဆိုျခင္းကို အာ႐ံုစိုက္သင့္ေၾကာင္း ေျပာဆိုမႈမ်ား ရွိသည္။
"လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးမွာ တကယ့္အေျဖကို သြားမွာက ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲက ပဲသြားမွာေလ။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ဘယ္ဟာက အရင္လဲ ဆိုတာက အျငင္းပြားေနတာထက္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲကို ဘယ္လိုအရင္ သြားမလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစားတာက ပိုၿပီးလက္ေတြ႕ က်မယ္ထင္တယ္" ဟု ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားေနသူ ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက ေျပာၾကားသည္။
ထိုသို႔ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ားအတြက္ အႀကိဳေဆြးေႏြးျခင္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။
"ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကို တိုက္႐ိုက္သြားတာထက္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မတိုင္ခင္မွာ ဘယ္လိုမူေဘာင္ေတြ၊ အခု သူတို႔အၾကမ္းဖ်င္း ခ်ထားတဲ့ မူေဘာင္ေတြက အရမ္းကို ေယဘုယ် ဆန္လြန္းတယ္။ အဲဒီ ေယဘုယ်ဆန္တဲ့ ပံုစံေတြနဲ႔ သြားမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ အခ်ိန္မေရြး ရပ္သြားႏိုင္တယ္။ လမ္းေၾကာင္းေတြ ေျပာင္းသြားႏိုင္တယ္။ နားလည္မႈေတြ လြဲသြားႏိုင္တယ္။ လက္ရွိ ၂၀၁၄ နဲ႔ ၂၀၁၅ မွာ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ခုကို စနစ္တက် ဘယ္လိုပံုေဖာ္မလဲဆိုတဲ့ မူေဘာင္ေတြကို အားလံုးပါ၀င္ၿပီးေတာ့ စနစ္တက် ခ်မွတ္ေဆြးေႏြးဖို႔ လိုတယ္" ဟု ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက ေျပာၾကားသည္။
လိုင္ဇာတြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ လုံျခဳံေရးယူထားေသာ ေကအိုင္ေအမွ ရဲေဘာ္တစ္ဦး (ဓာတ္ပုံ-ေနထြန္းႏိုင္)
"အစိုးရရဲ႕ အခ်ိန္သတ္မွတ္ခ်က္ အေဟာင္းကေတာ့ ဘာလဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၄ ဧၿပီလကေနၿပီးေတာ့မွ ၂၀၁၅ မတ္လအထိလို႔ ေျပာတာကိုး။ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ လုပ္ဖို႔က။ အဲဒီေတာ့ အခုခ်ိန္မွာ ဒီဥစၥာက ေတာ္ေတာ္ၾကန္႔ၾကာ သြားႏိုင္သလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေပၚလာတာေပါ့" ဟု ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ (RCSS/SSA) ၏ အၾကံေပး ဦးခြန္ဆိုင္းက ေျပာပါသည္။
ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ားကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ေရးဆြဲၿပီး တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအရ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ တၿပိဳင္နက္တည္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ေရးမွာ အစိုးရ၏ သေဘာထားႏွင့္ ညႇိႏိႈင္းမႈမ်ား အေပၚတြင္ မူတည္ေၾကာင္း ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ဆိုပါသည္။
"ညႇိႏိႈင္းေပမဲ့လည္း တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္နဲ႔ ၿပီးခ်င္မွၿပီးမယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ေျပာခ်င္တာက ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္နယ္အဆင့္ကေနၿပီးေတာ့ ျဖစ္ခ်င္တာထက္ ျဖစ္ထိုက္တာထက္ ျဖစ္သင့္တာကို အရင္လုပ္ရမွာပဲ။ ျဖစ္ေစခ်င္တာကေတာ့ ရာႏႈန္းျပည့္ ေျပာင္းလဲေစခ်င္တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အကုန္လံုးက သက္ဆုိင္တာ အမ်ားႀကီး ဆိုင္တာကိုး။ အစိုးရလည္း ရွိတယ္။ လႊတ္ေတာ္လည္း ရွိတယ္။ တပ္မေတာ္လည္း ရွိတယ္။ ျပည္သူလူထုလည္း ရွိတယ္။ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းလည္း ရွိတယ္ဆိုေတာ့ အျမင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတဲ့အေပၚမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေရွ႕ဆက္ ဘယ္လိုသြားႏိုင္မလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစားရတာေပါ့" ဟု ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ေျပာၾကားသည္။
"၂၀၁၅ မတုိင္ခင္မွာေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးဖုိ႔ကုိ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက အဓိက လုိလားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအရ အေပးအယူလုပ္ဖုိ႔ ေဆြးေႏြးဖုိ႔က အဓိကပဲ" ဟု ရခိုင္ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ဦးေအးသာေအာင္က ေျပာၾကားပါသည္။
ရွိထားၿပီးျဖစ္ေသာ အပစ္ရပ္ စာခ်ဳပ္မ်ား ခိုင္မာေစေရး
အားလံုးပါ၀င္ေသာ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ မသြားမီ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ား ေဆြးေႏြးျခင္းက အခ်ိန္ယူရမည့္ ကိစၥျဖစ္ၿပီး ထိုကာလအတြင္း အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ကတိက၀တ္မ်ားမွာ တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းစီအလိုက္ ျပည္နယ္အဆင့္၊ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ စာခ်ဳပ္မ်ားေပၚတြင္ မူတည္ေၾကာင္း သိရသည္။
တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ၁၇ ဖြဲ႔ ရွိသည့္အနက္ ၁၄ ဖြဲ႕မွာ ျပည္နယ္အဆင့္၊ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ား လက္မွတ္ထိုးထားၿပီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထိုစာခ်ဳပ္မ်ားကို ခိုင္မာမႈ ရွိသည္ဆိုပါက တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္မေရးထိုး ႏိုင္ေသးသည့္တိုင္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ မူေဘာင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည့္ အေျခအေန ရွိေနပါသည္။
"အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရွိရင္လည္း အခုလက္ရွိ ျပည္နယ္အဆင့္ေတြ၊ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ေတြကို တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ လက္မွတ္ထိုးထားတယ္။ အဲဒီ ထိုးထားတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ဘယ္ေလာက္အထိ တိတိက်က် ပံုေဖာ္ႏိုင္သလဲဆိုတာ အေရးႀကီးတယ္" ဟု ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက ဆိုသည္။
"ကြၽန္ေတာ္အျမင္ကေတာ့ အခုလက္ရွိ ရထားတဲ့ အေျခအေနမွာ သူ႔ျပည္နယ္၊ သူ႔ျပည္နယ္ပိုၿပီးေတာ့ ခိုင္မာေအာင္ လုပ္လို႔ရွိရင္ေတာ့ ပိုၿပီးေလးနက္မႈ ရွိတယ္။ အခုဟာက ကြၽန္ေတာ္တို႔ KNU ဆို အပစ္အခတ္ရပ္တာ ႏွစ္ႏွစ္ေတာင္ ျပည့္ေတာ့မယ္။ ဘာမွ မယ္မယ္ရရ ျဖစ္လာတာ မရွိဘူး။ တပ္ေနရာ ခ်ထားမႈ မရွိတဲ့ အေပၚမွာ။ လုပ္ရင္းလုပ္ရင္းနဲ႔ ျပည္သူလူထုက အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းမွာေရာ သံသယစိတ္ေတြ၊ အယံုအၾကည္ေတြ နည္းလာတဲ့ သေဘာေတာ့ ရွိလာတာေပါ့။ တစ္ျပည္လံုး အတိုင္းအတာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးလုပ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ျပည္နယ္မွာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ သိပ္အေရးႀကီးတယ္" ဟု ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ဆိုသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္မေရးထိုးမီ အခ်ိန္တြင္ ျပည္နယ္အဆင့္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားအား စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္မ်ားအတိုင္း ေဖာ္ေဆာင္ေပးေရးႏွင့္ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေနရာခ်ထားမႈမ်ားက အေရးပါေၾကာင္း သိရသည္။
ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ မူေဘာင္မ်ား ေရးဆြဲေနခ်ိန္တြင္ တပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ တပ္အခ်င္းခ်င္း တိတိက်က် ညႇိႏိႈင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္းက အေျဖတစ္ခု ထြက္ေပၚေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ထို႔အျပင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအရ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲၿပီးမွ ျပဳလုပ္ရန္ အစိုးရဘက္က ရည္ရြယ္ထားေသာ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရးကို ကူညီျဖည့္ဆည္းေပးရန္ အခ်က္ကို ျပည္နယ္အဆင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ထိုး ထားခ်ိန္မွာပင္ လက္ေတြ႕က်က် ပံုေဖာ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမူေဘာင္ ေရးဆြဲျခင္းမ်ားအား အေထာက္အကူ ျဖစ္လာေစႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။
ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရး၊ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႔စည္းျခင္း
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္၊ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စည္းေရး ကိစၥမ်ားမွာ ခြဲျခား၍ မရေသာ အရာမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ႏိုင္ငံေရး ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားက ေျပာၾကားသည္။
| သူတုိ႔က်ေတာ့ တစ္ျပည္လံုး အပစ္ရပ္ၿပီးမွ ႏိုင္ငံေရးေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရး မူေဘာင္ကို သြားေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘက္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရး အာမခံခ်က္ရမွ အပစ္ရပ္ၿပီးေတာ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးသြားမယ္။ အဲဒီအျမင္ ႏွစ္ခုကေတာ့ ညႇိရမယ့္သေဘာ ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရး အာမခံခ်က္ရွိတဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သြားခ်င္တဲ့ အေပၚမွာ ဒါကို တန္႔ေနတဲ့သေဘာ ရွိတယ္ . . . . . |
"လက္ရွိတိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲက ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ကို ဆက္စပ္ေနတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒထဲမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြေျပာတဲ့ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုဆိုတဲ့ အပိုင္းေတြကို ျပင္ဆင္လာႏိုင္ေသာ္လည္းပဲ တစ္ဖက္က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ေျပာေနတဲ့ တပ္မေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အပိုင္းက်ေတာ့ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္မွာ ျပင္ဆင္ဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ေတာ္ေတာ္ကို နည္းေနတဲ့ အေနအထားမ်ိဳး ေတြ႕ရတယ္" ဟု ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက ေျပာၾကားသည္။
"ျပည္နယ္ေတြကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ေတြကို တိုးျမႇင့္ၿပီးေပးႏိုင္တဲ့ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ၊ ပုဒ္မေတြကို ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္မွာ ျပင္ဆင္လာႏိုင္ေပမယ့္ တကယ္တန္း ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္လို႔ ေျပာတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးကို ပံုေဖာ္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြပါတဲ့ ျပင္ဆင္မႈ အပိုင္းကိုေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမွာ ၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္းမွပဲ ျဖစ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္" ဟု ၎က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။
တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမူေဘာင္ ကိစၥရပ္မ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ ေဆြးေႏြးသေဘာတူညီခ်က္ ရရွိၿပီးေနာက္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ရမည့္ က႑မ်ား၌ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စည္းျခင္း ကိစၥရပ္လည္း ပါ၀င္လာႏိုင္ေၾကာင္း ဦးခြန္ဆိုင္းက ဆိုသည္။
"ဖက္ဒရယ္ တပ္မေတာ္က အစိုးရက ဘာမွသိပ္စိုးရိမ္စရာလည္း မလုိဘူး။ တကယ္လုိ႔ Political Dialouge ေရာက္လာၿပီ ဆုိရင္လည္း တုိ႔စားပြဲ၀ိုင္းမွာ ေဆြးေႏြးရတယ္ဆိုရင္ တပ္မေတာ္ အေနနဲ႔ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကစရာ မလိုဘူး" ဟု ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ ပါတီဥကၠ႒ ဦးစိုင္းအိုက္ေပါင္းက ေျပာၾကားသည္။
ဖက္ဒရယ္ တပ္မေတာ္ကိစၥသို႔ မသြားမီ အခ်ိန္တြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အေနျဖင့္ အစိုးရ၏ အပစ္ရပ္ စာခ်ဳပ္မူၾကမ္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ တာ၀န္ပိုင္းကို ေဆြးေႏြးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ံုး(ၾကည္း)မွ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ျမင့္စိုးက ဧရာ၀တီ မဂၢဇင္း အင္တာဗ်ဴးတြင္ ေျပာၾကားထားပါသည္။
"သူတို႔ေတြ အေနနဲ႔ စၿပီး ဒီကေပးထားတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္မွာပါတဲ့ အပစ္ရပ္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ား၏ တာ၀န္မ်ား ဆိုတာကို သူတို႔အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးရမွာပါ။ တပ္ေနရာ ခ်တာေတြကို သတ္မွတ္ေပးမယ္။ သူတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ေပးထားတဲ့အတိုင္း လုပ္ခြင့္ေပးမွာပါ။ ကန္႔သတ္တာေတြ၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္တာေတြ မလုပ္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြ ေပးထားတယ္။ သူတို႔ ေဆြးေႏြးႏိုင္တယ္။ တပ္မေတာ္ထဲကို ဒီအတိုင္း ပါ၀င္ခ်င္လို႔ ပါ၀င္လို႔ မရႏိုင္ဘူး။ တပ္မေတာ္ အစိတ္အပိုင္း တခုလို ကခ်င္ကလည္း ကခ်င္တပ္၊ ကရင္ကလည္း ကရင္တပ္ ဆိုသလို ရွိေနလို႔ေတာ့ မရဘူး။ ကမၻာမွာလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီအတိုင္း ေတာင္းဆိုေနလို႔ကေတာ့ မရဘူး။ ဘယ္သူက သေဘာတူမလဲ။ ကမၻာမွာလည္း စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ရွိတာပဲေလ။ မျဖစ္ႏိုင္တာကို ေတာင္းဆိုေနရင္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက မျဖစ္ဖို႔ဘဲ ရွိတာေပါ့" ဟု ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ျမင့္စိုးက ဧရာ၀တီမဂၢဇင္းသို႔ ေျပာၾကားသည္။
"ဒါေပမယ့္ သေဘာတူညီခ်က္မွာ သတ္မွတ္ေနရာမွာ လက္နက္ကိုင္ခြင့္ ဆက္လက္ခြင့္ျပဳ ေပးထားတယ္။ ဆိုလိုတာက ေနာက္ပိုင္းဒီထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ေထာင္လာမယ္။ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့သေဘာ လုပ္ေဆာင္ေပးမွာပါ။ သူတို႔ေနရာေတြ ဥပမာ လိုင္ဇာေပါ့၊ KIO ကို ခင္ဗ်ားတို႔ လိုင္ဇာမွာ မေနနဲ႔၊ လက္နက္အပ္ပါ ဆိုတာမ်ိဳး လုပ္မသြားဘူး။ ရွိေနမွာဘဲ။ သူတို႔ဆီမွာ သူတို႔သတ္မွတ္တဲ့ လက္နက္ခဲယမ္းေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ စာရင္းနဲ႔ တင္ျပခိုင္းတာကလည္း သိမ္းဖို႔လည္း မဟုတ္ဘူး။ ျဖဳတ္လည္း မျဖဳတ္သိမ္းခိုင္းဘူး။ ေနာက္ သူတို႔အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ပိုင္းကအစ သူတို႔လိုအပ္တာကို လုပ္ေပးရမယ္။ ဒီလိုအခ်က္ေတြ ပါတယ္။ လုပ္ေပးမွာပဲ။ ဒါေတြက အလိုက္ေလ်ာႏိုင္ဆံုး လုပ္ေပးထားတာေတြပါ" ဟု ၎ကဆက္လက္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
လႊတ္ေတာ္၏ အာမခံခ်က္
ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္မ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိၿပီး က်န္ရွိသည္မ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ဆက္လက္ေဆြးေႏြးေရး ကိစၥရပ္တြင္ အသစ္တက္လာမည့္ အစိုးရ၏ သေဘာထားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္၏ အာမခံခ်က္အေပၚ မူတည္ေၾကာင္း သိရသည္။
"အခုက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ဆိုေတာ့ အဲဒီမွာ စမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ အစိုးရက ဘယ္အစိုးရ တက္မလဲ ဆိုတာေတာ့ ေျပာလို႔ မရဘူးေနာ္။ တက္လာတဲ့ အစိုးရက အခုအစိုးရလို ဆႏၵရွိ၊ မရွိ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ အဲလိုဆႏၵ မရွိရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးမႈ ဒီကိစၥက အမ်ားအျမင့္ ေမ့ေလ်ာ့သြားမယ့္ သေဘာရွိမလားလို႔ တစ္ဖက္ကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တြက္ၾကည့္တာေပါ့" ဟု ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ေျပာပါသည္။
"အစိုးရရဲ႕ သေဘာထား အေပၚမွာလည္း မူတည္မယ္ ထင္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ အေပၚမွာလည္း အမ်ားႀကီး မူတည္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဦးပိုင္းမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ တစ္ျပည္လံုး အတိုင္းအတာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လုပ္ႏိုင္မယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ အခုအစိုးရရဲ႕ တင္ျပေနတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္မွာပါတဲ့ ႏွစ္လအတြင္း ႏိုင္ငံေရး စတင္ေျပာဆိုႏိုင္မယ္ဆိုေတာ့ ဒါကိုလႊတ္ေတာ္မွာ ဆက္တင္ႏိုင္မယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ႏိုင္ငံေရး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ ဆက္လုပ္လို႔ ရတာေပါ့" ဟု ၎ကဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။
"၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္းမွာက အစိုးရအသစ္ ျဖစ္မွာကိုး။ ေနာက္လႊတ္ေတာ္ အသစ္ျဖစ္မွာကိုး။ အဲဒီေတာ့ အခုလႊတ္ေတာ္ အေဟာင္းကေန ၿပီးေတာ့မွ သူတို႔အတည္ျပဳတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ တစ္နည္းတစ္လမ္းအားျဖင့္ အတည္ျပဳႏိုင္တာ သံုးနည္းရွိတာကိုး။ တစ္နည္းကေတာ့ အခုတည္ဆဲျဖစ္ေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္က အခုသေဘာတူညီခ်က္ေတြကို အတည္ျပဳေပးတယ္ ဆိုရင္လည္း ၂၀၁၅ အတြက္ကို လိုက္ႏိုင္တယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း ၂၀၁၅ မတိုင္မီမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အတည္ျပဳခ်က္ ရယူႏိုင္တယ္။ ဥပေဒအျဖစ္ ရယူႏိုင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္းလည္း ဆက္သြားဖို႔က ေသခ်ာတာေပါ့ဗ်ာ" ဟု ဦးခြန္ဆိုင္းက ေျပာၾကားသည္။
ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕သို႔ ထြက္ခြာလာေသာ တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ႏႈတ္ဆက္ေနသည့္ လုိင္ဇာေဒသခံမ်ားကို ႏုိ၀င္ဘာ ၃ ရက္က ေတြ႔ရစဥ္ (ဓာတ္ပံု-ေနထြန္းႏုိင္)
တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအား အပစ္ရပ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မတိုင္မီ အၿပီးသတ္ လုပ္ေဆာင္ရန္ သပ္လ်ိဳ ေသြးခြဲမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း သိရွိရၿပီး ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းေကာ္မတီ အတြင္းမွာပင္ ထိုကိစၥရပ္မ်ားကို ယခုအစိုးရ လက္ထက္မွာပင္ အျပတ္ျဖတ္ရန္ ဆႏၵရွိေနသူမ်ား ရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။
ထို႔အျပင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အေနျဖင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို လက္ခံျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ထူေထာင္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ေရးမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် နည္းေၾကာင္း သိရသည္။
"အဲဒီအဆင့္အထိ အေနအထားေတာ့ မရွိဘူး။ တစ္ျခားပံုစံနဲ႔ ၀င္ရင္ေတာ့ ၀င္မွာေပါ့ေလ။ ေပါင္းျပီး၀င္တယ္ ဆိုတာကလည္း ကိုယ့္ရဲ႕ႏိုင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္က ရွိေသးတယ္။ လိုအပ္မႈ အရကလည္း ႏိုင္ငံေရးပါတီ တစ္ခုအေနနဲ႔က လက္နက္ကိုင္လို႔ေတာ့ ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ေပါင္းၿပီးလုပ္လို႔ရွိရင္လည္း တျခားနည္းလမ္းပဲ လုပ္ရင္လုပ္မယ္။ ေပၚေပၚတင္တင္လုပ္မယ့္ အေနအထားေတာ့ မရွိဘူးေပါ့" ဟု ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းက ေျပာၾကားသည္။
"အခုေလာေလာဆယ္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းေတြ အားလံုးမွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို လက္ခံတယ္လို႔ ေျပာတဲ့အဖြဲ႕ကို ကြၽန္ေတာ္မေတြ႕ေသးဘူး။ ျပင္တာေတြ အေကာင္အထည္ ေပၚသြားတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီဥစၥာက တစ္ခ်ိဳ႕အဖြဲ႕ေတြေတာ့ ျဖစ္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ဥပမာ ရွမ္းဆိုပါေတာ့။ ရွမ္းဆိုတာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ပါတီေထာင္ဖို႔ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္ မျမင္ဘူး။ သူတို႔က အခုေလာေလာဆယ္ ရွမ္းပါတီက ႏွစ္ပါတီေတာင္ ရွိၿပီးၿပီဆိုေတာ့ ပါတီကို သူတို႔ႀကိဳက္တဲ့ ေပၚလစီအတိုင္း စည္း႐ံုးဖို႔၊ မဲဆြယ္ဖို႔ သူတို႔ ဖိအားေပးႏိုင္တယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ဖို႔ဆိုတာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရြက္ဆစ္တို႔၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပန္ဖတို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး ထင္ပါတယ္" ဟု ဦးခြမ္ဆိုင္းက ေျပာၾကားသည္။
ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ အခ်ိန္လိုအပ္ခ်က္
အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ ကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈ တည္ေဆာက္ရန္ လိုအပ္ေနေၾကာင္း ေဒါက္တာတူးဂ်ာက ဆိုသည္။
"အရမ္းေလာလို႔ မရဘူး။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း အခ်ိန္ယူၿပီးေတာ့ လုပ္သြားလို႔ ရွိရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္ လုပ္ႏိုင္သေလာက္လုပ္။ ၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္းလုပ္။ အေျခခံဥပေဒလည္း တစ္ထိုင္တည္းနဲ႔ ျပင္လို႔မရပါဘူး။ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္ ျပင္ႏိုင္သေလာက္ျပင္။ ၂၀၁၅ ေနာက္ပိုင္း ျပင္ႏိုင္သေလာက္ျပင္။ ၂၀၂၀ ေနာက္ပိုင္း ျပင္ႏိုင္သေလာက္ျပင္။ အဲလို တစ္ဆင့္ခ်င္း လုပ္သြားရမွာ" ဟု ေဒါက္တာတူးဂ်ာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
"ႏွစ္ ၆၀ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔ ေဆြးေႏြးပြဲ မလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္ဖို႔ မူေဘာင္ေတြ ခ်မယ္ဆိုရင္ အစုိးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ေတြႀကီးပဲ ဆံုးျဖတ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕ဖို႔ဆိုတာက ပိုၿပီးေတာ့ လိုဦးမယ္။ အစိုးရစစ္တပ္က အၿမဲတမ္းစစ္တပ္ (Regular Army)၊ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ေတြက ဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ တပ္ေခၚထားေပမယ့္ ဒီ rank ေတြ တန္းညိႇဖို႔က မလြယ္ဘူး။ ဒါကလည္း ျပႆနာ ရွိတယ္။ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အၿမဲတမ္း တပ္မေတာ္ဖြဲ႕ဖို႔ ကႏၵီစာခ်ဳပ္မွာ ဒီသေဘာမ်ိဳးေတြ ပါခဲ့တယ္။ ႏုိင္ငံတကာ အျမင္ေကာင္း႐ံု သေဘာတူညီခ်က္မ်ိဳး ျမန္ျမန္မထုတ္ျပန္ သင့္ဘူး။ လူထုရဲ႕ ကိုယ္စားျပဳမႈကသာ သေဘာတူညီမႈေတြကို ခုိင္မာေစပါ လိမ့္မယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကသာ လူထုရဲ႕ ဆႏၵပံုရိပ္ကုိ ေဖာ္ညႊန္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး မူေဘာင္မွာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို အသန္႔ရွင္းဆံုး၊ အမွ်တဆံုးျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ မူေဘာင္တစ္ခု ပါသင့္တယ္" ဟု Eleven Media Group ၏ CEO ေဒါက္တာသန္းထြဋ္ေအာင္က ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။
| ျမစ္ႀကီးနား ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ တစ္ႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္
ရပ္စဲေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားထံသို႔ သမၼတ
ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ တပ္မေတာ္က တင္သြင္းခဲ့သည့္ သေဘာထားမ်ား (ႏုိ၀င္ဘာ ၄၊
၂၀၁၃) တပ္မေတာ္၏ သေဘာထားကို ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ကိုယ္စား ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သက္ႏိုင္၀င္းက ေျပာၾကားၿပီး အေျခခံမူ ၆ ခ်က္ ပါ၀င္သည္။ ၁။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရယူရန္ အမွန္တကယ္ ဆႏၵရွိရန္ ၂။ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္မ်ား၌ ကတိတည္ရန္ ၃။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို အျမတ္မထုတ္ရန္ ၄။ ေဒသခံမ်ားေပၚတြင္ ၀န္ထုတ္၀န္ပိုး မျဖစ္ေစရန္ ၅။ ႏိုင္ငံေတာ္က ထုတ္ျပန္သည့္ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို တိတိက်က် လိုက္နာရန္ ၆။ ဒို႔တာ၀န္ အေရးသံုးပါးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ က်င့္စဥ္အရ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ရန္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ သေဘာထားမွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ျဖစ္သည္။ ၁။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ရန္ ၂။ ေရးထိုးၿပီးသည့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ထပ္ေလာင္းအတည္ျပဳရန္ ၃။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ထိုး ၿပီးပါက ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲကို လုပ္ေဆာင္ရန္ ၄။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံုႏွင့္ အဖြဲ႔အစည္းအားလံုး စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရန္ |
| တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕မ်ား၏ တစ္ႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဆုိင္ရာ ဘံုသေဘာထား ရပ္တည္ခ်က္မ်ား နိဒါန္း ၁။ အေျခခံမူမ်ား ၁-၁။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ သႏၷိဌာန္ခ်ျခင္း ၁-၂။ ပင္လံုသေဘာတူညီခ်က္ကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ၁-၃။ စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္ ၁-၄။ ျပည္ေထာင္စု တပ္မေတာ္ ဖြဲ႔စည္းျခင္း ၁-၅။ တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား၏ အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ျခင္း ၁-၆။ တန္းတူညီမွ်မႈ ၁-၇။ အားလံုးပါ၀င္ေရး ၁-၈။ သေဘာတူညီမႈ ရယူျခင္း ၁-၉။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ၁-၁၀။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ တာ၀န္ခံမႈ ၂။ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ၂-၁။ အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ႏုိင္ရန္။ ၂-၂။ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္ တိုက္ခုိက္ျခင္းမ်ားႏွင့္ ရန္လိုမႈမ်ား ရပ္စဲရန္။ ၂-၃။ အားလံုး သေဘာတူညီထားသည့္ အပစ္ခတ္ ရပ္စဲေရးဆုိင္ရာ စည္းကမ္းမ်ားကို ေလးစားလုိက္နာရန္။ ၂-၄။ အစုိးရႏွင့္ ရင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားအၾကား ခ်ဳပ္ဆိုထားေသာ သေဘာတူညီခ်က္ႏွင့္ ကတိက၀တ္မ်ားကို ထပ္ေလာင္းအတည္ျပဳ ထိန္းသိမ္းၿပီး၊ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲ၍ တရားမွ်တသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသို႔ ဦးတည္သည့္ ႏုိင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ လုပ္ငန္းစဥ္ကို စတင္က်င္းပသြားႏုိင္ရန္။ ၂-၅။ အဓိပၸာယ္ ျပည့္၀ေသာ ႏုိင္ငံေရး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ မ်ားမွသည္ အမ်ိဳးသားျပည္နယ္မ်ားကို အေျခခံေသာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ရန္။ ၃။ ႏွစ္ဖက္လက္ခံႏုိင္ေသာ ႏုိင္ငံေရး လမ္းျပေျမပံု ခ်မွတ္ျခင္း ၃-၁။ အားလံုးပါ၀င္ေသာ "အမ်ိဳးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးဆုိင္ရာမူေဘာင္" (The Framework for National Political dialogue) သေဘာတူညီမႈ ရယူျခင္း။ ၃-၂။ တစ္ႏုိင္ငံလံုး အဆုိင္ရာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ ေရးထုိးျခင္း။ ၃-၃။ အမ်ိဳးသားအဆင့္ ႏုိင္ငံေရး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပျခင္း။ ၃-၄။ ပင္လံုစိတ္ဓာတ္၊ ပင္လံုမူကို အေျခခံေသာ ျပည္ေထာင္စု ညီလာခံ က်င္းပၿပီး "တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားဆုိင္ရာ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္ (Pyidaungsu Accord)" ကို လက္မွတ္ေရးထုိးျခင္း။ ၃-၅။ "တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားဆိုင္ရာ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္ (Pyidaungsu Accord)" ကို အတည္ျပဳျခင္း (Ratification)။ ၃-၆။ "တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားဆုိင္ရာ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္ (Pyidaungsu Accord)" အခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း။ ၄။ တစ္ႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးတြင္ အဓိက ပါ၀င္ရမည့္ အခ်က္မ်ား ၄-၁။ တပ္ပုိင္းဆုိင္ရာကိစၥ ၄-၂။ ဆက္ဆံေရး ႐ံုးမ်ားဆုိင္ရာကိစၥ ၄-၃။ ႏုိင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပရန္ ကတိျပဳျခင္း ၄-၄။ ႏုိင္ငံေရး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ မူေဘာင္ေရးဆြဲျခင္းႏွင့္ အတည္ျပဳျခင္း ၄-၅။ အရပ္သားမ်ားအား အကာအကြယ္ေပးျခင္း ၄-၆။ စစ္ဖက္ဆုိင္ရာ က်င့္၀တ္မ်ား သေဘာတူညီျခင္း ၅။ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း ၅-၁။ ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးစနစ္ လက္ေတြ႔သတ္မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း ၅-၂။ ႏုိင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ဆက္လက္အေကာင္အထည္ ေဖာ္သြားမည့္ ပူးတြဲေကာ္မတီ ဖြဲ႔စည္းျခင္း ၅-၃။ လြတ္လပ္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရး ေကာ္မတီ ၅-၄။ အခ်ိန္ကာလ သတ္မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း ၆။ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ ေဆာင္ရြက္ရမည့္ အခ်က္မ်ား ၆-၁။ စိတ္ရင္းေစတနာမွန္ျဖင့္ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ရမည္။ ၆-၂။ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္ ၇။ မတရား အသင္းမ်ား အျဖစ္မွ ပယ္ဖ်က္ေပးေရးႏွင့္ ဆက္စပ္အေၾကာင္းအရာမ်ား ၈။ ေဆြးေႏြးေရးကာလ အစီအစဥ္မ်ား ၈-၁။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ အာဏာခြဲေ၀ျခင္း၊ က်င့္သံုးျခင္း ၈-၂။ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အာဏာခြဲေ၀ျခင္း၊ က်င့္သံုးျခင္း ၈-၃။ ဥေပဒျပဳျပင္ေရးဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား ၈-၄။ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား ၈-၅။ ေျမယာျပဳျပင္ေရးဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား ၈-၆။ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား ၈-၇။ နယ္စပ္ေရးရာ ကိစၥရပ္မ်ား (Border Territorial, Immigration, Trade Issues) ၈-၈။ အႀကီးစား စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား (Mega Economic Projects) ၈-၉။ မူးယစ္ေဆး၀ါး ကင္းစင္ပေပ်ာက္ေရးဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား ၉။ လက္မွတ္ေရးထုိးျခင္း ၁၀။ အတည္ျပဳျခင္း ၁၁။ အေထြေထြ |
